شترمرغ پرنده ی بومی سرزمینهای وسیع آفریقاست. شترمرغ بزرگترین پرنده ی روی زمین است و تخم آن نیز از هر پرنده ی دیگر بزرگتر است. آنها می توانند با سرعت حدود ۷۰ کیلومتر بر ساعت بدوند. و این در میان تمام پرندگان بی نظیر است. حتی چنین سرعتی در بسیاری از جانوران و حیوانات وجود ندارد. شترمرغ ها به صورت گروهی و در گروههای بیش از پنج نفری زندگی میکنند. اما در بیشتر مراکز پرورش و نگهداری این پرنده در کشورمان، بصورت خانواده هایی سه نفره نگهداری می شوند.
پاهای قدرتمند شترمرغ علاوه برامکان دویدن یک سلاح دفاعی خطرناک است که طبق محاسبه و برآورد، قدرت ضربه زنی نزدیک به ۵۰۰ کیلوگرم را دارد. و با همین قدرت پاهاست که می تواند به راحتی یک شیر را از پای دراورد!
خوراک شترمرغ
شترمرغ گیاه خوار است. آنها علف، یونجه، تخم علفها، انواع دانهها، غلات، شکوفهها و جوانههای سبز، میوه و گیاهان دانهدار میباشد. اما کرمها و حشرات نیز خوراکی لذیذ برایشان به حساب می آید.
شتر مرغ ها پرندگانی کم خرج و بسازی هستند و یکی از دلایلی که پرورشی فراگیر پیدا کرده همین مورد است.
ویژگی های ظاهری
شترمرغ های نر پرهای سیاهی دارند و انتهای پرهایشان سفید است. اما شتر مرغ های ماده پرهایشان به رنگ قهوه ایست. پوست گردن و ران شترمرغ ماده مایل به صورتی و خاکستری است، در حالی که برای شترمرغهای نر متمایل به خاکستری است. خاکستری یا صورتی بودن رنگ پوست به نژاد شترمرغ ربط دارد.
شترمرغها معمولاً بین ۶۵ تا ۱۴۰ کیلوگرم وزن دارند. که در برخی نژادها و در شرایط رژیم غذایی و نوع آب و هوا این میانگین می تواند متغیر باشد.
سن بلوغ در شتر مرغ ها از دو سال و گاهی چهار سال شروع می شود و در این زمان قد شترمرغهای نر به ۲ تا ۷/۲می رسد و در ماده ها از ۸/۱ شروع و تا ۲ متر نیز می رسد.
عمر شتر مرغ ها طولانی است و در حدود ۴۰ تا ۵۰ سال میباشد.
انواع نژادهای شناخته شده ی شتر مرغ
شترمرغ ها دارای ۵ نژاد شناخته شده هستند که در زیر به معرفی این نژادها پرداخته ایم.
شترمرغ جنوبی
در جنوب افریقا زندگی می کنند. به این نوع شترمرغ ها، شترمرغ های سیاه نیز می گویند. این نژاد گردن و پاهای کوتاه و پوستی خاکستری دارد. منقار و پاهای ماده دارای قسمتهای روشنتری نسبت به نر است.
شترمرغ شمال افریقا
پرتعدادترین نوع شترمرغ که زیستگاهشان در نواحی شمال افریقاست. این نوع شتر مرغ ها را گردن قرمز نیز می نامند. شترمرغ گردن قرمز نر دارای پرهایی سیاه و سفید است ولی پرنده ماده پرهای خاکستری دارد.
شترمرغ ماسائی
این گونه در شرق آفریقا پراکندگی دارند. در مقایسه با دیگر گونهها پرهای سرش کمتر است، گردن و ران جنس نر آن دارای رنگی صورتی است تا در هنگام جفتگیری توجه مادهها را به خود جلب کند. بزرگترین نژاد بوده و در هر فصل تخمگذازی میتواند ۴۰تا ۵۰ تخم بگذارد.
شترمرغ سومالی
زیستگاه آنها در شاخ آفریقا (شمال شرقی کنیا، جنوب اتیوپی و سومالی) است. برعکس گونههای دیگر شترمرغ، مادهها بزرگتر از نرها هستند. پرهای سفید دم نرها در مادهها کمی به قهوهای تمایل دارد. رنگ ران و گردن این گونه خاکستری مایل به آبی بوده که در فصل جفتگیری به آبی تمایل بیشتری دارد. برخلاف دیگر شترمرغها گلهای زندگی نمیکند بلکه بیشتر تنها یا جفتی دیده میشوند. در شمال شرق کنیا با شترمرغ ماسائی زیستگاه مشترکی دارند. برخی این شترمرغ را گونهٔ مجزایی محسوب میکنند.
شترمرغ عربی
در بخشهایی از سوریه و شبه جزیره عربستان یافت می شدند. و در سال ۱۹۶۶ به کلی نابود شدند. آنها نسبت به شترمرغهای آفریقایی جثه کوچکتری داشتند.
شترمرغ ، پرنده ای با قابلیت صد در صدی بهره وری!
در میان تمام پرندگان و دامها و بطورکلی هر حیوانی که بر روی کره ی زمین پرورش داده می شود هیچ موجودی به اندازه ی شترمرغ پیدا نخواهد شد که پرورشش ازهر حیث پرسود و مفید باشد. زیرا تنها حیوانی که می توان از تمام اجزای بدنش برای کاربردهای مختلف استفاده کرد و به درآمد قابل توجهی رسید همین پرنده است. در ادامه به تک تک اجزا و کاربرد و مصارفشان می پردازیم.
پوست
چرم حاصل از پوست شتر مرغ از جمله قیمتی ترین فراورده های حاصل از این حیوان است.
زیبایی منحصر به فرد، مقاومت، لطافت و استحکام از مشخصات چرم شتر مرغ است. در مقایسه با سایر چرم ها، چربی طبیعی که در پوست شتر مرغ موجود است باعث انعطاف پذیری و مقاومتش در برابر خشکی و ترک خوردگی می شود. وجه تمایز و عامل زیبا کننده چرم این حیوان وجود نقاط مربوط به فولیکولهای ساقه ی پر بر روی سطح آن است. مقاومت چرم شترمرغ شش برابر مقاومت چرم گاو است. این ویژگی به همراه لطافت و نرمی قابل توجه و مثال زدنی آن باعث شده است که این محصول در ردیف پوست های گران قیمت در جهان مانند کروکودیل و ببر بنگال و پوست روباه سفید قطب قرارگیرد. بر روی بخش اعظمی از مرکز یک تخته پوست شترمرغ و حواشی برش خورده آن، اثر رستنگاه پرها به صورت مشخص به صورت سوراخ های یکدست و منظمی دیده می شود که رخ چرم حاصله و محصول نهایی را به صورت طبیعی بسیار زیبا می کند. عمده محصولات تولید شده از چرم تولید شده شترمرغ شامل انواع کیف های دستی ،کفش، پوتین، کت و پالتو است. حتی برخی کارخانجات اتومبیل سازی و یا تولیدکنندگان وسائل جانبی خودرو در سالهای اخیر از این محصول برای تولید روکش صندلی، داشبورد، روکش فرمان و حتی روکش در خودروهای گران قیمت استفاده کرده اند. استفاده از چرم شترمرغ برای تزیینات اتومبیل بیشتر در اروپا متداول است. تولیدکنندگان شناخته شده محصولات ورزشی جهان نیز از مقاومت قابل توجه این چرم در عین نرمی، لطافت و زیبایی آن برای تولید کفش های مختص ورزش های خاص استفاده می کنند. این نوع چرم در سال های اخیر جای پای خود را در تولید مبلمان خانگی و اداری نیز به تدریج باز کرده است. این چرم امروزه در بازارهای مد اروپا و امریکا می چرخد و با ظرافت و زیبایی اش مشتریانش را به مرز جنون می کشاند.
پرها
یکی دیگر از محصولات حاصل از پرورش شترمرغ پرهای این پرنده است. زیبایی، لطافت و مواجی طبیعی پرها در نوع خود بی نظیر است و همین باعث گرفتن توجه ها به سوی خود شده است. بطوریکه از پرهای با کیفیت برای ساخت لوازم تزیینی، کلاه و لباس استفاده می شود. و سایر پرها در تمیز کردن ماشین آلات و تجهیزات ظریف و گردگیری به کار گرفته می شوند.
پاها
از پاهای شترمرغ در صنعت دارویی استفاده میکنند و از آن دارویی برای تحریک جنسی میسازند. از ساق پای شترمرغ روغنی تهیه می شود که مصارف گوناگونی دارد. این روغن قویترین عنصر موجود در شترمرغ است که استفاده ی بهداشتی، آرایشی و درمانی دارد و تأثیرش معجزه آساست.
چشم ها
چشمهای شترمرغ ساختاری شبیه چشم انسان دارد و محققان از این چشمها در آزمایشهای تحقیقاتی خود استفاده می کنند. و حتی عمل پیوند قرنیه نیز انجام می شود.
تخم شترمرغ
اگر چه تخم شترمرغ، خوراکی است، اما این پوسته های خالی تمیز و سفید رنگ نیز دارای ارزش است. جالب است که بسیاری از مردم آنها را صرفا به عنوان وسیله تزیینی در خانه نگهداری می کنند. برخی از افراد آنها را رنگ آمیزی کرده و به عنوان یادبود های مزرعه به فروش میرسانند. همچنین برخی از مردم از کنده کاری بر روی تخم ها وسایلی نظیر لوازم زینتی، لامپ یا ظرفهای ساده می سازند.
گوشت شترمرغ
وقتی صحبت از طعم عالی و سلامتی گوشت میشود، گوشت این پرنده در رده نخست جا میگیرد. گوشت شترمرغ نسبت به گوشت مرغ و بوقلمون (که در مقاله مربوط به بوقلمون راجع به پایین بودن کالری آن سخن گفته شد)، کالری و کلسترول و چربی پایینتری دارد و سرشار از پروتئین است. انجمن سرطان، انجمن سلامتی و انجمن دیابت آمریکا توصیه میکنند برای حفظ سلامتی و به عنوان یک منبع غذایی عالی حتماً از گوشت شترمرغ استفاده کنید. برعکس مرغ و گوشتهای دیگر، این گوشت به علت توازن باکتریهای مضری همچون سالموندا و یا کُلی را جذب نمی کند. گوشت شترمرغ شبیه گوشت قرمز اما خیلی کم ضررتر است و باعث کاهش فشارخون و بیماریهای قلبی میشود. ۱۰۰ گرم گوشت شترمرغ، ۹۷ گرم کالری و ۲۲ گرم پروتئین و ۲ گرم چربی دارد. گوشت شترمرغ آنقدر سالم است که میتوان آن را جایگزین تمامی گوشتها کرد.
چرا پرورش شترمرغ؟
حال به نظر می رسد که چرا باید به سمت پرورش این پرنده رفت.این طور نیست؟ چرا وقتی می شود حتی از ناخن ومدفوع این پرنده پول دراورد به سمت پرورشش نرفت؟ پرورش شترمرغ مدتی پس از پرورش بوقلمون در کشور رونق گرفت وعده ای با پی بردن به قابلیت های بالای سود دهی این پرنده به سراغ این کار رفتند. اما باز کم است و جای کار بسیار دارد.
شترمرغ ماده پس از جفت گیری به سرعت تخم گذاری را شروع می کند. اولین تخم بارور حدود ۱۰ تا ۱۴ روز پس از اولین جفتگیری گذاشته می شود و پس از آن یک روز در میان تخم گذاری تا رسیدن به تعداد حدودی ۲۰ تا ۲۴ تایی انجام می شود. سپس شترمرغ ماده به مدت ۷ تا ۱۰ روز تخم گذاری را رها می کند. و دوباره به همان ترتیب این اتفاق می افتد تا جایی که این پرنده به روش طبیعی در فصل تخم گذاری اش(از ۶ماه تا ۸ماه) بسته به نوع آب وهوا چیزی بین ۸۰ تا۱۰۰تخم می گذارد. تنها از یک مولد این تعداد تخم بدست می آید. حال اگر ۵۰ مولد داشته باشید دست کم چیزی نزدیک به ۴۰۰۰تخم به شما می دهند. که با قرار دادن تخمها در دستگاه جوجه کشی به راحتی آنها تبدیل به جوجه می شوند. حتی اگر مایل به این کار نباشید از فروش تخمها به درامد بیش از ۳۵۰۰۰۰۰۰۰تومان ( در بدبینانه ترین حالت) می رسید. تخمهایی که به هر دلیلی خراب می شوند و پوسته ای از آنها باقی می ماند در حال حاضر تا دانه ای ۷۰۰۰ تومان به فروش می رسد. اما بگذارید یک درامد میلیاردی را برایتان محاسبه کنیم! بله میلیاردی. اصلا تعجب نکنید. اگر شما ۴۰۰۰ تخم ده روزه را با قیمت کنونی(۲۵۰۰۰۰) تومان بفروشید شما تبدیل به یک پرورش دهنده ی میلیاردی شده اید. بررسی حالات مختلف دیگر درامد زایی را به خودتان می سپاریم.
اینجاست که باز پای سرمایه گذار و نقش دولت به میان می آید که از تولید کننده حمایت شود و او بتواند اینچنین، سود و سرمایه اتان را بازگرداند. وقتی شما در حجم بزرگ با دستگاه های مجهز جوجه کشی، کار را پیش ببرید و این گونه تولید خود را شبانه روزی افزایش دهید می دانید چه رونقی در کسب و کار به وجود می آید؟ فقط از روی پرورش شترمرغ و تولید و بهره برداری از تمام اجرای بدن این پرنده.
اگر در بازار پوشاک و مدل انگلستان (بزرگترین بازار این عرصه در جهان) محصولات چرم شترمرغ با برند ایران تبدیل به کیف و کفش و پالتو و… شود و به اروپا صادر شود چه اتفاقی در زمینه ی مد و پوشاک خواهد افتاد؟ زنان خوش پوش کشورمان بی شک لایق استفاده از این محصولات شیک و با کیفیت هستند. فرض کنید استانهای جنوبی به تولید برای صادرات محصول این پرنده در کشورهای حوزه ی خلیج فارس و شمال افریقا بپردازند. استانهای شمالی، بازار آسیای میانه را در دست گیرند و هر آنچه از این پرنده به دست می آید تولید و صادر کنند. ابتدای راه با وجود هزینه ها و مشکلات کنونی سخت و طاقت فرساست اما اگر جهاد کشاورزی و بانکها و از همه مهمتر سرمایه گذار استین ها را بالا بزنند و جلو بیایند همه چیز شدنی ست. چرا شروع حرکت عظیم چرخه اقتصادی با خلاقیت در این صنعت نباشد و به نام متولیانی دلسوز و باشهامت در تاریخ کشور ثبت نشود. هنگامی که بزرگ بیاندیشید و در کار حود بهترین باشید، همه ی آنچه گفته شد اتفاق می افتد. چرا تولید کننده دستگاه و ابزارهای جوجه کشی نباید فرصت سر خاراندن نداشته باشد؟ تولید انبوه پای همه را به کار باز می کند. حتی شما…
به زودی با ما (مستر پت) خواهید دید.
سلام و خسته نباشید به تیم مسترپت .از مقاله ی زیباتون ممنون.با خواندن این مقاله انگیزه رو واسه ی پرورش و منبع درآمد و رونق اقتصاد ایجاد کردید.آرزوی موفقیت بیشتر برای شما .
سلام. عالی بود. من مقاله شما راخوندم یه کم تحقیقات کردم تعدادی از افراد که در این زمینه فعالیت داشتند. پرورش دهنده ای میگفت از ۷شترمرغ شروع کرده. اول ۱۰نیرو داشتند الان ۱۱۰نیروی جوان رااشتغال زایی کردن. متاسفانه درایران اکثرسرمایه داران پولاشون دربانک ها می گذارند و در گذر زمان پولاشون بی ارزش میشه. اما اگر یک پرورش دهنده موفق باشند هم سرمایه هاشون چندین هزار برابر میشود و هم جوان های زیادی شاغل می شوند و بیکاری از ایران بال پرواز در می آورد. اگر همه سرمایه گذاران و حتی اونایی که دارای سرمایه کم هستند دست به دست هم دهند ما خودمان کشورمون را از این اقتصاد نجات خواهیم داد.
سلام احمد جان. دقیقا این صنعت نو پاست و سرمایه گذاران زیادی را می طلبد.
خیلی خیلی جالبه ………